Đức Thế Tôn ngự đi thuyết pháp tế độ chúng sinh có duyên lành nên
tế độ khắp mọi nơi. Khi gần đến mùa mưa, Đức Phật ngự đến ngôi chùa trên
núi Cāliya gần xóm nhà Jantu trong xứ Cāliya an
cư nhập hạ suốt 3 tháng trong mùa mưa.
Ngài
trở lại Ālavī một lần nữa để tế độ người con gái của ông thợ dệt. Nàng có nghe Phật thuyết ba năm trước đây về
ước vọng thiền về cái chết. Bấy giờ chỉ
có mình nàng lưu tâm đến lời khuyên nhủ của Phật, nên khi biết nàng hấp hối, Phật
đi 30 lý đến để thuyết kinh cho nàng nghe và an trú nàng trong quả Dự lưu[1].
Câu chuyện được thuật lại như sau:
Một lần nọ, Đức
Thế Tôn du hành đến xứ Ālavī, thị dân Ālavī đã cúng dường đến chư Tăng có Đức
Phật là vị Thượng thủ. Khi thọ thực xong, Đức Thế Tôn đã tùy hỷ phước với pháp
thoại rằng:
- Này các cận sự! Các ngươi nên tu tập
về tùy niệm sự chết như vầy: “Đời sống của ta không tồn tại, sự chết chắc chắn
sẽ đến với ta. Ta chắc chắn phải chết, đời sống sự chết của ta có sự chết là lẽ
thường hằng”. Người không tu tập niệm sự chết, khi lâm chung thường thường giật
mình kinh sợ, than khóc kinh hoàng, ví như người trông thấy rắn độc sẽ kinh
hoàng lên như thế. Còn người tu tập niệm sự chết, người ấy không có sự giật
mình kinh sợ, hay hoảng hốt trong lúc lâm chung, ví như người trông thấy rắn độc
từ xa, dùng cây đuổi nó đi xa như vậy. Do vậy, các ngươi hãy chuyên niệm về sự
chết đi.
Những người
nghe pháp ấy, sau khi nghe Bậc Đạo Sư thuyết giảng pháp thoại xong, chỉ tầm cầu
trong phận sự của mình mà thôi.
Riêng
nàng con gái người thợ dệt vừa tròn 16 tuổi, có sự suy nghĩ rằng: “Lời dạy
của Đức Thế Tôn thật là thù diệu, ta nên là người tu tập niệm sự chết vậy.”
Thế rồi, nàng
hằng chuyên tu về đề mục niệm sự chết cả ngày lẫn đêm. Riêng về Đức Thế Tôn sau
khi thuyết giảng pháp thoại, Ngài tuần tự du hành về kinh thành Sāvatthī, đến Tịnh
Xá Jetavana. Suốt cả ba năm dài, nàng tín nữ ấy luôn tu tập về niệm sự chết. Một
hôm, Đức Thế Tôn dùng Phật nhãn quán xét thế gian, Ngài nhìn thấy hình ảnh của
nàng con gái người thợ dệt trong Giác võng của Ngài. Ngài suy xét rằng “Đây
là nhân thế nào nhỉ”.
Ngài thấu hiểu rằng: “Nàng thiếu nữ này,
từ khi nghe Pháp của Như Lai, tinh cần tu tập niệm về sự chết đã trọn ba năm.
Như Lai sẽ ngự đến đó, nàng đi đến nghe Pháp, Như Lai sẽ hỏi nàng bốn câu hỏi,
nàng sẽ trả lời đúng theo ý Như Lai, Như Lai ban cho nàng tiếng Sādhu sau mỗi
câu trả lời. Nhân đó, Như Lai sẽ thuyết pháp thoại, khi dứt kệ ngôn nàng Chức Nữ
ấy đã chứng đạt Dự Lưu Quả. Và nương nhờ nàng, đại chúng sẽ nhận được nhiều Lợi
ích.”
Sau khi quán
xét rõ ràng rồi, Đức Thế Tôn cùng chư Tỳ Khưu khởi hành đi từ Jetavana đến xứ
Ālavī. Sau khi tuần tự du hành đến xứ Ālavī, Ngài cùng chư Tăng vào ngụ tại Tịnh
xá Aggālava.
Thị dân trong
xứ Ālavī biết Bậc Đạo Sư ngự đến, liền đi đến Tịnh Xá cung thỉnh Ngài và Tăng
chúng thọ thực nơi Tịnh Xá ấy, cả nàng Chức Nữ cũng biết Bậc Đạo Sư ngự đến,
nàng có tâm hoan hỷ rằng: “Bậc Đạo Sư đã ngự đến nơi này rồi, Ngài là bậc Vô
Thượng Pháp Vương, là bậc Tối Thượng Nhân, là bậc Thầy của Chư Thiên và nhân loại.
Ngài có gương mặt sáng rực như trăng rằm, đã ngự đến Ālavī. Ta đã được diễm phúc chiêm ngưỡng kim thân
Ngài, có màu da vàng rồng tinh anh cao thượng cách đây ba năm. Giờ đây, ta lại
được duyên may chiêm ngưỡng kim thân Ngài cùng với sự được nghe lời giáo giới của
Ngài. Pháp thoại có hương vị thật thù thắng.”
Vào sáng hôm
sau, khi cha nàng đi đến hàng dệt, dặn bảo nàng:
- Này con! Tấn
vải sātaka của người mướn ta dệt, ta đang dệt còn khoảng một gang tay nữa thì
xong, ta phải dệt cho xong tấn vải ấy trong ngày hôm nay. Vậy con hãy cuộn tơ
đi, khi xong rồi mang đến hàng dệt cho cha.
Nàng nghe cha
bảo như thế, suy nghĩ rằng:
- Ta đang muốn
nghe Pháp nơi Đức Đạo Sư, nhưng cha ta lại dặn phải cuộn tơ như thế. Ta phải
làm sao đây nhỉ? Nghe Pháp của Bậc Đạo Sư hay là cuộc tơ cho cha ta?
Nàng lo lắng,
rồi suy tư: “Nếu ta không lo cuộn tơ cho cha, người sẽ đánh ta. Thôi ta hãy
gắng cuộn tơ cho mau chóng, rồi đi đến nghe Pháp sau.”
Nàng ngồi cuộn
tơ, rồi mang cuộn tơ đặt vào giỏ đi đến hàng dệt của cha.
Bây giờ, cả thị
dân trong thành Ālavī đều đến Tịnh xá cúng dường Đức Thế Tôn cùng Tăng chúng, rồi
ngồi yên lặng chung quanh để chuẩn bị nghe Pháp thoại của Đức Thế Tôn. Bậc Đạo
Sư im lặng, Ngài suy nghĩ rằng:
- Ta vì nàng
tín nữ này mà đến đây, du hành trọn quảng đường 30 do1 tuần. Hiện nay nàng Chức nữ chưa có mặt, khi
nào nàng ấy đến, khi ấy Như Lai mới giảng pháp tùy hỷ.
Đấng Như Lai vẫn
im lặng, khi Bậc Tối Thượng nhân im lặng thì không một ai trong thế gian này, kể
cả Ma Vương, Phạm Thiên có đủ thần lực để bạch hỏi được.
Khi nàng Chức
Nữ mang giỏ đựng tơ đến Tịnh Xá, nàng đi vào hội chúng, đứng phía sau thính
chúng, chiêm ngưỡng Đức Thế Tôn. Bây giờ, Bậc Đạo Sư đưa mắt nhìn nàng, nàng hiểu
rằng: “Bậc Đạo Sư đang ngồi giữa đại chúng, Ngài im lặng nhưng lại đưa mắt
nhìn ta, nghĩa là Ngài đang chờ đợi ta”.
Vô cùng hoan hỷ,
cô đặt giỏ đựng tơ xuống, đi đến đảnh lễ dưới chân Đức Đạo Sư.
Hỏi rằng: Vì sao Đức Thiện Thệ trông chờ nàng tín nữ ấy?
Đáp rằng: Được biết rằng: Nghiệp đoạn tận sẽ đến cho nàng trong ngày hôm ấy,
nếu nàng mệnh chung trong lúc còn phàm nhân thì sẽ không có được sanh thú chắc
chắn. Nhưng khi nàng đến nơi ngự của Đấng Như Lai, nghe pháp từ nơi Đấng Như
Lai, sẽ chứng đạt Dự Lưu Quả, có được sanh thú chắc chắn, sẽ sanh về cõi
Tusitā.
Bấy giờ, nàng
Chức Nữ đi vào đảnh lễ Đức Thế Tôn xong rồi đứng vào nơi phải lẽ, Đức Thế Tôn
phóng hào quang 6 màu tỏa ra. Đợi cho nàng yên vị, Đức Thế Tôn phán hỏi nàng rằng:
- Này tín nữ!
Nàng từ đâu đến?
- Bạch Thế
Tôn! Con không biết.
- Này tín nữ,
rồi nàng sẽ đi về đâu?
- Bạch Thế
Tôn, con không biết được.
- Này tín nữ,
nàng không biết thật ư?
- Bạch Thế
Tôn, con biết.
- Có thật nàng
biết chăng?
- Bạch Thế
Tôn, con không biết.
Đức Thế Tôn
phán hỏi nàng bốn câu hỏi như thế. Khi ấy đại chúng nghe nàng trả lời như thế,
xôn xao trách nàng rằng:
- Này các người,
hãy nhìn xem cô con gái người thợ dệt, nàng ta đã dễu cợt Đức Đạo Sư. Khi Ngài
hỏi: Nàng từ đâu đến, thì nàng nên đáp là: Từ nhà đến. Khi Ngài hỏi nàng: Nàng
sẽ đi về đâu, thì nên đáp là: Con sẽ trở về nhà. Khi Ngài hỏi thì nàng ta cần
phải trả lời như thế chẳng là thích hợp, chẳng phải sao?.
Bấy giờ, đợi
cho thính chúng lặng yên, Đức Thế Tôn từ tốn hỏi nàng Chức Nữ rằng:
- Này tín nữ,
khi Như Lai hỏi nàng: Nàng từ đâu đến? Vì sao nàng trả lời rằng: Con không biết?
- Bạch Thế
Tôn! Ngài vẫn biết con từ nhà đi đến đây, nhưng Ngài hỏi: Ngươi từ đâu đến?
Không phải là ý như vậy, mà Ngài hỏi rằng: Con từ đâu sanh đến đây? Nhưng con
không biết được con từ cảnh giới nào tái sanh vào cảnh giới này, nên con đáp
là: Con không biết.
Lần thứ nhất,
Đấng Như Lai tán thán rằng: Sādhu! Sādhu. Này tín nữ, ngươi đã giải đáp đúng
câu hỏi mà Như Lai hỏi nàng. Này tín nữ! Thế tại sao, khi Như Lai hỏi nàng:
Ngươi sẽ đi về đâu? thì nàng lại đáp rằng: Con không biết?
- Bạch Thế
Tôn! Lẽ thường Ngài vẫn biết sau khi con nghe Pháp xong thì trở về nhà. Nhưng
Ngài muốn hỏi con rằng: Sau khi chết, con sẽ tái sanh vào cảnh giới nào?
- Nhưng con
thì không biết cảnh giới tái sanh của mình, nên con đáp là: Con không biết.
- Lành thay!
Lành thay! này tín nữ nàng đã đáp đúng với ý nghĩa của câu hỏi này.
Bậc Đạo Sư khi
tán thán nàng lần thứ hai rồi, Ngài phán hỏi tiếp:
- Này tín nữ!
Khi Như Lai hỏi nàng: Nàng không biết thật sao? Vì sao nàng lại trả lời rằng: Bạch
Thế Tôn, con biết.
- Bạch Thế
Tôn! Vì con hiểu biết rằng: Hễ có thân tâm này, tất sẽ có ngày hoại diệt. Vì thế
con trả lời rằng: Bạch Thế Tôn! Con biết.
Lần thứ ba, Đức
Thế Tôn tán thán nàng Chức Nữ:
- Lành thay!
Lành thay! Nàng đã đáp đúng ý nghĩa của câu hỏi Như Lai. Này tín nữ! Khi Như
Lai hỏi: Nàng biết thật sao? Vì sao nàng lại trả lời rằng: Bạch Thế Tôn, con
không biết?
- Bạch Thế
Tôn! Con vẫn biết chắc chắn rằng con phải chết, nhưng sau khi chết sẽ sanh vào
nơi nào, lại nữa con sẽ chết vào ban ngày hay ban đêm? Chết bằng cách nào? Nơi
nào trên rừng hay dưới nước? Vào lúc nào thiếu niên hay trung niên…Con không thể
biết được, nên con trả lời rằng: Bạch Thế Tôn! Con không biết.
Lần thứ tư, Đức
Thế Tôn tán thán nàng rằng:
- Này tín nữ!
Câu hỏi của Như Lai, nàng đã giải đáp đúng theo ý nghĩa như thế.
Và Ngài dạy đại
chúng rằng:
- Các người
không không hiểu biết ý nghĩa câu hỏi của Như Lai như nàng tín nữ ấy. Những câu
hỏi thâm diệu đã được nàng giải đáp phơi bày đúng lý. Các người nên tán thán
nàng, chớ đừng phiền hà trách cứ nàng. Người vô nhãn gọi là người mù, cũng vậy
người thiếu trí được gọi là kẻ ngu. Còn người có mắt sẽ thấy được các sắc rõ
ràng, người có trí thường thấu đạo lý nghĩa thậm thâm vậy.
Rồi Ngài thuyết
lên kệ ngôn rằng:
“Andhabhūto‚ ayaṃ loko,Tanukettha vipassati;Sakuṇo jālamuttova,
Appo saggāya gacchati.”“Ðời này thật mù quáng,Ít kẻ thấy rõ ràng.Như chim thoát khỏi lưới,Rất ít đi thiên giới.” [2]
Dứt kệ
ngôn, nàng Chức nữ chứng đắc Thánh Quả Dự Lưu. Pháp thoại mang lại lợi ích cho
đại chúng như thế.
Sau khi
nghe Pháp thoại xong, nàng Chức Nữ hoan hỷ, nhặt lấy giỏ đựng cuộn tơ, đi đến
nơi làm việc của cha. Khi ấy cha nàng đang ngồi ngủ, nàng vô ý cúi mình đi vào
giỏ tơ chạm vào khung cũi, làm lay động khiến cha nàng giật mình, theo động tác
thường ngày, ông kéo ngay khung cữi, thanh sắt khung
cữi đã đâm ngay vào ngực của nàng Chức Nữ. Nàng chết ngay lập tức, được thọ
sanh vào Tusitā.
Người cha
nhìn xác con đẩm máu, ngã sóng soài ra chết, ông hối hận tâm tràn ngập sầu não,
than khóc thảm thiết. Với gương mặt đẩm lệ, ông suy nghĩ:
- Không
gì có thể làm cho ta dứt khổ sầu nầy được, ngoài Đức Thế Tôn ra.
Ông đi đến
Đức Thế Tôn với gương mặt tràn nước mắt, đảnh lễ Đức Thế Tôn xong rồi, bạch rằng:
- Bạch
Thế Tôn! Xin Ngài hãy nhổ mũi tên sầu muộn trong tâm con đi.
Đức Thế
Tôn phủ úy ông rằng: “Nầy cận sự nam! Người chớ nên sầu thảm nữa, nước mắt mà
ngươi tuôn ra vì thương tiếc con mình, nay đã nhiều hơn nước trong bốn đại
dương. Không gì thấu rõ sự khổ sầu của ngươi đâu, ngươi hãy diệt tắt sự thương
mến đi.
Rồi Đức Thế Tôn thuyết lên pháp thoại
Amatagga. Cận sự nam ấy được vơi sầu muộn, xin xuất gia sống đời phạm hạnh trong Pháp Luật Đức Thế Tôn, ông tinh cần
hành Sa môn Pháp chẳng bao lâu chứng đạt A La Hán Quả.
Như
vậy, hai mùa an cư liên tiếp, Đức Thế Tôn đã trú tại Cāliyapabbata suốt 3 tháng mùa mưa. Rồi sau đó ngài lại cùng chúng
Tỳ-khưu lên đường, tiếp tục du hành để thuyết pháp tế độ chúng sanh.
0 nhận xét