 |
| Trong một tiền kiếp khi Ðức Phật là Ngài Mahosodha, Ngài thực hành hạnh Trí Tuệ Balamật. Ngài thuyết phục được vua Culani và hơn 101 vua khác để chung sống hòa bình, thực hành lý tưởng vô hại, bất bạo động. |
Câu chuyện hiện tại:
Một ngày kia, các Tỷ kheo
ngồi tại Chánh pháp đường, miêu tả Trí tuệ Tối thắng của đức Phật:
- Này các hiền giả, đức
Phật Chánh Đẳng Giác có Thắng trí thật quảng bác, linh lợi, tinh anh, sắc sảo,
đánh tan mọi tà thuyết, chính nhờ thần lựcđại trí của Ngài, sau khi quy phục
Bà-la-môn Kùtadanta và nhiều Bà-la-môn khác, các ẩn sĩ Sàbhiya và nhiều ẩn sĩ
khác, cường đạo Angulimàla cùng nhiều cường đạo khác, thần Dạ-xoa Àlavaka
cùng nhiều thần Dạ-xoa khác, Thiên chủ Sakka cùng nhiều Thiên chủ khác,
Bà-la-môn Baka cùng nhiều Bà-la-môn khác, v.v…khiến bọn họ phải khiêm nhường
bái phục, Ngài lại truyền Đại giới cho một số đông ẩn sĩ và an trú họ vào
Thánh Đạo Quả.
Bậc Đạo Sư đi đến, hỏi
các Tỷ-kheo đang bàn luận gì, khi các vị nói cho ngài biết, Ngài bảo :
- Không phải bây giờ đức
Phật mới có trí tuệ viên mãn, mà ngày xưa, trước khi trí tuệ Ngài viên mãn,
Ngài đã đủ đại trí vào thời kỳ Ngài cònđang đi tìm đạo Giác Ngộ.
Sau đó Ngài kể một
chuyện tiền thân Mahā-Ummagga
Jātaka - Chuyện
Đường Hầm Vĩ Đại (Jā. 546) về đức Bồ-tát Mahosadha.
Câu chuyện tiền thân:
Một
thời, Bồ Tát sanh làm con của Phú thương Sirivaḍḍhaka và Bà Sumanādevī
ở Mithilā. Hài nhi chào đời được
Thiên chủ Sakka đặt một cành
thuốc thần trên tay, nên được đặt tên là Mahosadha (Osadha-Kumāra,
Dược thảo Nam tử). Truyền thuyết nói rằng trước khi Ngài giáng nhập thai mẫu,
Vua Videha trị vì Mithilā nằm
mộng thấy bốn cột lửa bừng sáng ở bốn gốc hoàng cung, cao
như bức trường thành, ở giữa nổi lên một tia lửa bằng con đom đóm, bỗng chốc nó vượt cao
quá bốn ngọn kia và bùng lên đến tận Phạm thiên giới, soi sáng toàn cõi thế gian, ngay đến một hột cải cũng được thấy rõ. Nhân giới và Thiên giới liền đưa hương hoa ra cung kính cúng
dường ngọn lửa ấy rồi một đám đông đi xuyên
qua ngọn lửa nhưng chẳng hề bị cháy sợi tóc nào. Các nhà tinh thông đoán
mộng giải điềm trình tâu đó là điềm có bậc Đại sĩ xuất thế.
Ngay
từ lúc bé, Mahosadha đã biết xây một hý trường lớn với vườn bông chung quanh để
tránh mưa nắng lúc vui chơi với các bạn. Lúc bé lên bảy, nhà vua muốn vời bé vô
triều nhưng có đại thần không đồng ý vì ganh tỵ. Sau khi thử và biết rõ tài
nghệ phi thường của bé, nhà vua triệu chàng vô triều và cử chàng làm vị Cố vấn
thứ năm bên cạnh các Đại thần Senaka, Pukkusa,
Kāvinda và Devinda.
Một
hôm, Trí giả Mahosadha giải oan cho Hoàng hậu Udumbāra khỏi cơn thịnh nộ bất công của nhà vua, và được bà xem
như người bạn thân thiết. Tại triều, Mahosadha phải đối trí nhiều lần với các
Đại thần, nhưng lần nào chàng cũng thắng.
Năm
lên 16, Mahosadhha thành hôn với Amarādevī,
con gái của một gia đình nghèo nhưng có trí. Nàng giúp Mahosadha giải quyết
nhiều hiểu lầm do các Đại thần ganh tỵ tìm kế ly gián chàng với vua và tạo sự tin
tưởng nơi nhà vua. Có lần các Đại thần trộm báu vật của hoàng cung và vờ đem
tặng nàng. Nàng nhận tất cả nhưng cũng ghi giữ tất cả bằng chứng như của ai
tặng, ai đem đến, ngày, tháng... Sau đó, các Đại thần vu khống Mahosadha đang
cất giữ báu vật của vua. Vua nổi giận và không cho Mahosadha tấu trình. Thế là
chàng phải trốn đi. Bốn Đại thần đến tư dinh của Amarādevī và bị nàng cho gia
nhân bắt bỏ vô nhà tắm, cạo hết râu tóc, và hành hạ đủ điều. Xong, nàng trình
diện họ với nhà vua cùng báu vật bị trộm.
Trong
lúc Trí giả Mahosadha trốn làm thợ gốm, vị nữ thần giữ lọng vua đặt nhiều câu
hỏi, biết ngoài Trí giả không ai có thể giải đáp được, với mục đích để vua
triệu ông về. Đúng vậy, nhà vua cho tìm, rước ông về triều, và phục hồi mọi
vinh quang.
Bốn
vị Đại thần tiếp tục bày mưu triệt hạ Trí giả Mahasodha: câu chuyện tiết lộ bí
mật. Lão thần Senaka học được từ nơi Trí giả lời khuyên không nên tiết lộ bí
mật với ai cả, rồi lão tâu vua hãy hỏi Mahasodha, nếu gả bảo không nên tiết lộ
bí mật với ai cả tức gả âm mưu soán ngôi. Được vua hỏi, Mahasodha đáp không nên
tiết lộ bí mật với ai cả, nên bị vua nghi và ra lệnh giết vào sáng mai tại cửa
hoàng cung. Hoàng hậu Udumbarī biết được, viết mật thư gởi Mahasodha. Hôm sau,
nắm toàn binh lực trong tay, cử quân thị vệ khắp nơi, Trí giả Mahasodha cùng
đoàn tùy tùng rầm rộ uy nghi tiến vào cung. Ông trách vua rồi nói ra bí mật của
bốn vị Đại thần mà họ đã tiết lộ cho nhau và Trí giả Mahasodha nghe được:
Senaka giết một kỹ nữ, Pukkusa có vết cùi trên đùi, Kāvinda bị quỷ dạ xoa Nara ám, và Devinda cắp ngọc thần. Bốn
vị đại thần bị vua bắt tội. Trí giả Mahasodha dạy không nên tiết lộ bí mật với
ai cả, kẻ nào bảo phải tiết lộ bí mật, kẻ đó sẽ bị suy tàn. Sau đó ông tâu
trình và được vua tha tội cho bốn lão thần. Một lần nữa, Trí giả Mahasodha được
Vua Videha trọng dụng; ông cũng cố an ninh quốc độ và đem an lạc cho toàn dân.
Có
Vua Samkhapāla của Ekabala đang chiêu binh mãi mã. Trí
giả Mahasodha gởi con két thân tín của mình đi dò la tin tức. Trên đường về két
bay ngang thành Uttarapañcāla và
nghe Vua Cūḷani-Brahmadatta bàn
với Quân sư Kevaṭṭa kế hoạch tóm
thâu Jambudīpa. Bramadatta chinh
phục được 101 nhà vua trong xứ Jambudīpa rồi, giờ chỉ còn Vua Videha. Kevaṭṭa
biết tài trí của Mahasodha nên can gián. Nhưng bị Mahasodha bẫy, Brahmadatta
xua quân vây hãm Mithilā,; ông không chiến thắng được dầu đã cắt nước, cắt
lương thực, cắt cũi đốt, vân vân. Trong thành Mithilā, Mahasodha bày ra nhiều
mưu kế thâm sâu, kể cả Pháp chiến để hạ nhục Quân sư Kevaṭṭa (Kevaṭṭa đối mặt
với Mahasodha để tranh luận, Mahasodha liệng bảo ngọc nói để tặng Kevaṭṭa, ngọc
rơi xuống đất, Kevaṭṭa cuối xuống lượm ngọc, bị ngỡ là cúi đầu chào Mahasodha),
nhưng cũng không thể đuổi được địch quân. Sau cùng, Mahasodha gởi Anukevaṭṭa sang trá hàng và phao tin
Kevaṭṭa cùng nhiều quân sư khác đã nhận quà mua chuộc để về phe Mithilā rồi. Vua
Brahmadatta rút quân trở về Uttarapañcāla.
Để
trả thù, năm sau Quân sư Kevaṭṭa bày mưu cho Vua Videha đắm say nhan sắc tuyệt
thế của Công chúa Pãncālacandī
của Vua Bramadatta, với mục đích bắt lấy vua cùng Mahosadha. Bấy giờ có con
chim Maynah đứng bên cạnh vương sàng nghe hết âm mưu. Thế là Quân sư sang
Mithilā định ngày sính lễ. Để rõ thiệt hư, Trí giả Mahasodha gởi két Maṭṭhara sang tìm chim Maynah lấy tin
đem về. Mahasodha tìm cách phản công. Ông đi sứ sang Uttarapañcāla nói là để
chuẩn bị ngày hôn lễ. Ông được Vua Brahmadatta dành cho mọi đặc quyền để xây
cung cho Vua Videha trong Uttarapañcāla. Ông doạ sẽ quy hoạch chỗ này chỗ nọ để
dân chúng đút lót hầu tránh nhà đất mình bị sung công. Sau cùng ông chọn địa
điểm Upacāri giữa thành và sông
Hằng. Bên kia sông, ông lập làng Gaggali
để dự trử voi, ngựa, xe, pháo, trâu, bò, vân vân. Ông phạt nặng người không có
phận sự lai vãng. Trong bốn tháng, ông cho xây một đường hầm vĩ đại và một
đường hầm phụ ăn thông với hầm vĩ đại, có cửa mở vô cung điện của Vua
Brahmadatta. Hầm được trang hoàng lộng lẫy như cung đình chư Thiên.
Chuẫn
bị xong xuôi thành Upācari, Vua Videha được Mahasodha mời ngự. Lúc vua tôi của
Videha yến tiệc, Brahmadatta cho phong toả Upācari. Cùng lúc, Mahasodha cho
quân theo đường hầm nhỏ đến, nhơn danh Vua Brahmadatta, mời Hoàng thái hậu Talatā, Hoàng hậu Nandā và Công chúa Pãncālacandī đến dự
tiệc mừng nói là Videha và Mahasodha bị diệt trừ. Mahasodha đưa hoàng gia xuống
đường hầm vĩ đại, rồi đưa Vua Veheha đến gặp. Mahosadha đặt Công chúa trên đống
châu bảo và tâu Vua Videha sắc phong nàng làm hoàng hậu. Xong, Mahasodha đưa
nhà vua và tuỳ tùng ra khỏi hầm, lên thuyền, ra khơi, còn ông ở lại.
Hôm
sau, Vua Brahmadatta dẫn quân đến Upakāri định bắt Vua Videha, nhưng Trí giả Mahasodha
tâu mọi sự việc xảy ra hôm trước và xin nhà vua bớt cơn thịnh nộ để thân hành
ngự du địa đạo. Thấy địa đạo nguy nga huy hoàng, Vua Brahmadatta ca tụng tài
trí của Đại sĩ Mahasodha và kết tình bằng hữu chơn thật.
Trí
giả Mahasodha trở về Mithilā đem theo của hồi môn của Công chúa Pãncālacandī. Vua
Cūḷa-Brahmadatta hồi cung ở Uttarapañcāla. Hai vương quốc sống trong thuận hoà.
Vua
Videha băng hà 10 năm sau đó. Để giữ lời hứa với Vua Brahmadatta, Trí giả
Mahasodha sang phục vụ triều đình Uttarapañcāla. Có lần Nữ tu sĩ Bheri (bạn thân
thiết của Vua Brahmadatta) và Mahasodha đối thoại bằng cách ra dấu tay: bà hỏi
có toại ý chăng, nếu không sao không làm ẩn sĩ; ông đáp chưa làm ẩn sĩ được vì
còn phải cấp dưỡng nhiều người. Nandā tâu vua rằng Mahashodha và Bherī đang âm
mưu chiếm vương quốc. Nhưng nhà vua xét thấy ông vô tội, phong ông làm Đại
tướng quân, được yêu quý hơn mọi người. Nhà vua từng tâm sự với Bheri rằng ví
như phải tế đàn quỷ thần để cứu nguy, ông sẽ lần lượt tế sáu vị trong hoàng gia
(mẫu hậu, hoàng hậu, vân vân) kể cả ông, và giữ Trí giả Mahasodha lại.
Nhận
diện tiền thân:
Bherī
là Tỳ-khưu ni Uppalavaṇṇā,
Sirivaḍḍhaka
là đức vua Suddhodana,
Sumanādevī
là hoàng hậu Mahamāyā,
Amarā
là công chúa Bimbādevī,
Maṭṭhara
là Tôn giả Ānanda,
Cūḷani-Brahmadatta
là Tôn giả Sāriputta,
Kevaṭṭa
là Devadatta,
Talatā
là Culla-Nandikā,
Pañcālacaṇḍī
là Sundarī,
Nandī
là Yasassikā,
Kāvinda
là Ambaṭṭha,
Pukkusa
là Poṭṭhapāda,
Devinda
là Pilotika,
Senaka
là Saccaka,
Udumbarā
là Diṭṭhamaṅgalikā,
Chim
Maynah là Kuṇḍalī,
Vua
Videha là Lāḷūdāyi.
Ðèn tâm trí tuệ sáng
ngời
Bởi vô lượng kiếp vun bồi huệ căn
Phân minh thiện ác giả chân
Ðiều hay chuộng học bạn lành tương tri
Hy sinh ngoại vật tứ chi
Hoặc luôn mạng sống sá gì huyển thân
Phật xưa pháp độ vẹn toàn
Chúng con nguyện bước theo chân Ðại Từ
Bởi vô lượng kiếp vun bồi huệ căn
Phân minh thiện ác giả chân
Ðiều hay chuộng học bạn lành tương tri
Hy sinh ngoại vật tứ chi
Hoặc luôn mạng sống sá gì huyển thân
Phật xưa pháp độ vẹn toàn
Chúng con nguyện bước theo chân Ðại Từ
( www.phapluan.com )
0 nhận xét